© fot. Rafał Kowalczyk |
Puszcza Białowieska jest miejscem, gdzie żubry linii nizinnej (Bison bonasus) przetrwały najdłużej. Przed I wojną światową było w Puszczy ponad 700 żubrów. Z pożogi wojennej nie uszła z życiem ani jedna sztuka. Ostatni żubr w Puszczy zginął w 1919 r. Lata 1920-1928 to jedyny okres nieobecności żubrów w Puszczy Białowieskiej. Żubry powróciły do Puszczy w 1929 roku do specjalnie przygotowanego zwierzyńca. W 1939 roku stan żubrów wynosił 16 sztuk.
Po II wojnie światowej Puszcza Białowieska została podzielona granica państwową. W polskiej części położone były rezerwaty hodowlane z ocalałymi 17 żubrami. Pomyślny rozwój hodowli pozwolił na powrót żubra do natury. Pierwsze dwa żubry opuściły rezerwat w 1952 roku. Rozwój populacji postępował intensywnie do początku lat siedemdziesiątych. W 1971 roku przekroczyła 200 osobników. W tym roku rozpoczęto regulację liczebności stada. Żubry odławiano i wywożono do innych ośrodków hodowlanych.
W polskiej części Puszczy Białowieskiej maksymalny stan populacja żubrów osiągnęła w 2007 roku – 402 sztuki. Jest to największa populacja wolnożyjących żubrów na świecie.
![]() |
© fot. Rafał Kowalczyk |
Restytucja żubra odniosła sukces. Jednak istnieją nadal poważne zagrożenia żubrów, wynikające głównie z jego struktury genetycznej, braku odpowiedniej przestrzeni życiowej oraz sposobów zarządzania populacją. Ryzyko wyginięcia gatunku jest nadal wysokie. Jedną z inicjatyw zmierzających do jeszcze skuteczniejszej ochrony żubra jest Program Żubr, w którym biorą udział Zakład Badania Ssaków PAN w Białowieży, Białowieski Park Narodowy, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku oraz Fundacja Zielone Płuca Polski. Celem Programu jest opracowanie i wdrożenie nowoczesnego systemu zarządzania populacją żubra oraz promowanie zrównoważonego rozwoju regionu Puszczy Białowieskiej w oparciu o jego walory przyrodnicze i kulturowe. W ten sposób żubr pomaga chronić całą Puszczę Białowieską.
Opracowano na podstawie:
1. Z. Krasiński, Żubr Puszcz Imperator, Białowieski Park Narodowy, Białowieża, 1999
2. Z. Pucek, Historia zagłady i restytucji żubrów [w:] Eseje o ssakach Puszczy Białowieskiej, Zakład Badania Ssaków PAN, Białowieża 2004
Więcej informacji o żubrach:
www.zubry.com
www.oep.neostrada.pl
www.zbs.bialowieza.pl/zubr
www.wiem.onet.pl/wiem/00be98.html
www.zubry.com.pl